نشریه دانشور پزشکی
پیاپی 60 (دی 1384)

با توجه به این که ژل بلیچینگ کارباماید پراکساید می تواند ریزسختی مینا را تحت تاثیر قرار دهد و به خاطر تولید این ژل در ایران بر آن شدیم که این دو را با هم مقایسه کنیم.
بررسی و مقایسه اثر دو ژل بلیچینگ کارباماید پراکساید ایرانی 10 درصد (کیمیا) و خارجی 10 درصد اپل اسنس (Opalescence®) بر روی ریز سختی مینا.
33 دندان سانترال سالم فک بالای انسان انتخاب شدند. 3 دندان به عنوان راهنما جهت تعیین یک سطح استاندارد برای سنجش سختی مشخص گردیدند و 20 دندان در دو گروه جهت تعیین اثر دو نوع ژل کیمیا و اپل اسنس در نظر گرفته شد.
سطح دندان ها ابتدا صاف و صیقلی گردیده و سپس ریز سختی آن ها اندازه گیری شد.
ژل بلیچینگ به مدت 14 روز، روزی 4 ساعت روی دندان ها گذاشته و سپس ریز سختی آن ها دوباره اندازه گیری شد.
نتایج و با توجه به داده ها و نتایج به دست آمده قبل و بعد از استفاده از ژل و با استفاده از آزمون «تی» و «تی دو طرفه» نتایج زیر به دست آمد:1) میانگین ریز سختی مینا بعد از استفاده از ژل بلیچینگ اپل اسنس کاهش معنادار داشته است.
2) میانگین ریز سختی مینا بعد از استفاده از ژل بلیچینگ کیمیا کاهش معنادار داشته است.
3) کاهش میانگین ریز سختی مینا در استفاده از دو ژل بلیچینگ کیمیا و اپل اسنس اختلاف معنادار نداشت.

بهترین روش برای تعیین تطابق بین اندازه گیری های حاصل از مقیاس های رتبه ای در آمار، مدل بندی ساختار توافق بین آن اندازه گیری ها است. یکی از موضوعات مهم مرتبط با بحث توافق اندازه گیری ها از طریق مدل بندی، قابلیت تشخیص رده های آن مقیاس رتبه ای است. در این مقاله به کمک سه مدل آماری، قابلیت تشخیص دندان پزشکان در اندازه گیری شاخص نیاز به درمان ارتدنسی (IOTN) ارزیابی و بررسی می شود که دندان پزشکان در اختصاص افراد به سطوح مختلف این شاخص چگونه عمل می کنند. شاخص مذکور در دو زمان مجزا و به فاصله یک روز، توسط 10 دندان پزشک و به طور مستقل روی 20 کست استاندارد مطالعه ارتدنسی، با استفاده از خط کش استاندارد DHC اندازه گیری شد. مدل های آماری مورد استفاده در این مقاله، جهت محاسبه قابلیت تشخیص رده ها توسط دندان پزشکان عبارتند از مدل پارامتر قطری، مدل پیوند یکنواخت و مدل توافق به علاوه پیوند یکنواخت.
در مورد داده های مربوط به 7 دندان پزشک، مدل پارامتر قطری (با حداقل سطح معناداری 09/0) برازش داشت در حالی که برای 3 مجموعه داده باقیمانده، مدل پیوند یکنواخت (با حداقل سطح معناداری 40/0) مناسب بود. مدل توافق به علاوه پیوند یکنواخت در هیچ مورد برازش مناسب نداشت.
بحث: نتایج این مدل ها نشان داد که این دندان پزشکان با میانگین 9812/0 در تشخیص و تفکیک سطوح مختلف شاخص دارای قابلیت بالا هستند. کم ترین قابلیت تشخیص برابر 9415/0 بود که ضریب توافق کاپا برای دوبار اندازه گیری این دندان پزشک 42/0 محاسبه شد.

یکی از مشکلات مهم در بیماران دارای دندان مصنوعی سوزش به خاطر زیرپروتز (denture sore mouth) است. این بیماری شامل تغییرات پاتولوژیک مشخص در مخاط زیر پروتز کامل یا پارسیل در هر دو فک، به ویژه فک بالا است.
هدف اصلی از این تحقیق، بررسی اثر دهان شویه ایرشا (نوع آنتی سپتیک) بر سوزش به خاطر زیرپروتز (D.S.M) در بیماران مراجعه کننده به دانشکده دندان پزشکی شاهد است.
تعداد 20 بیمار دارای پروتز که از لحاظ کلینیکی علائم ابتلا به سوزش به خاطر زیرپروتز را داشتند مورد بررسی قرار گرفتند. این بیماران دهان شویه آنتی سپتیک ایرشا را به مدت 2 هفته، روزی سه بار، هر بار 30 ثانیه در داخل دهان غرغره کردند. نتایج تاثیر دهان شویه بعد از دو هفته مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج و در 95 درصد از بیماران، بهبودی کامل و در 5 درصد عدم تغییر بهبودی نسبت به هفته اول و دوم پس از مصرف مرتب دهان شویه مشاهده گردید.
استفاده صحیح از دهان شویه ایرشا نوع آنتی سپتیک در درمان درد و سوزش و التهاب ناشی ازدنچر بسیار مفید و مؤثر است.

یکی از مشکلات نسبتا شایع در مطب های دندان پزشکی، برخورد با بیمارانی است که دچار حساسیت ریشه ای (دندانی) هستند. علت چنین امری، عریان شدن ریشه ها در نتیجه تحلیل لثه و یا بعداز انجام جرم گیری و یا اعمال جراحی است. حساسیت ریشه ها ممکن است خود را به صورت درد ناشی از تحریکات حرارتی (سرما و گرما) بیش تر در اثر سرما، مایعات اسیدی یا شیرینی یا تماس مسواک و خلال دندان نشان دهد.
باتوجه به مطالعات آقای دنکل Promise Denquel)) آثار مفید کاربرد خمیر دندان های حاوی نیترات پتاسیم در رفع حساسیت مورد تایید قرار گرفته است و از آن جا که خمیر دندان ضد حساسیت گل پسند، حاوی نیترات پتاسیم به عنوان ماده ضد حساسیت است لذا به منظور تعیین میزان اثر بخشی این خمیردندان تولید داخل، آن را مورد بررسی کلینیکی قرار دادیم.
این تحقیق یک بررسی کاربردی مورد – شاهدی (case – control) بود که روی 60 بیمار 25 تا 35 ساله از مراجعین به کلینیک شهید منتظری که مورد جراحی لثه قرار گرفته بوده اند و متعاقب آن دچار حساسیت دندانی شده بودند انجام گردید. بیمارانی که دچار پوسیدگی های وسیع ناحیه سرویکال بوده اند، بیمارانی که نسبت به خمیر دندان های مورد آزمایش حساس بوده اند، بیماران دارای دندان های Non vital و بیماران سیگاری از مطالعه خارج گردیدند. به منظور انجام مطالعه، همه بیماران به یک روش از خمیر دندان های مورد تحقیق استفاده کرده و همگی در طول مدت درمان از مسواک ارال بی (Oral – B) استفاده کرده بودند. نتایج با استفاده از آزمون U - man - withney مورد آنالیز آماری قرار گرفت.
با توجه به نتایج حاصل از تحقیقات فوق می توان به یک جمع بندی رسید و آن این است که حساسیت های دندانی پس از جراحی در خانم ها و آقایان مورد مطالعه تقریبا به یک اندازه اتفاق افتاده بود، گرچه افزایش حساسیت در خانم ها بیش تر بود. مهم ترین عامل ایجاد حساسیت، استفاده از آب سرد بود. نتایج به دست آمده نشان داد از نظر آماری بین دو گروه خمیر دندانی از لحاظ تاثیر در رفع حساسیت اختلاف معناداری وجود ندارد.
خمیر دندان های سنسودین و گل پسند به یک اندازه در کاهش حساسیت دندانی مؤثر بوده اند.

عامل اصلی بیماری های پریودنتال، پلاک باکتریال می باشد و کنترل مکانیکی پلاک، بهترین راه جلوگیری از بیماری های پریودنتال معرفی شده است. مسواک زدن، شایعترین روش کنترل مکانیکی پلاک است که تاکنون شناخته شده است. هدف از این مطالعه، مقایسه سه روش مسواک زدن به طریق Roll، Modified Bass و Scrub در کنترل پلاک باکتریال و نیز بررسی نقش جنس در کنترل پلاک باکتریال، نقش روش مسواک زدن بر روی تحلیل لثه و نیز مقبولیت این روش ها نزد افراد می باشد.
موادو برای انجام این مطالعه، تعداد 24 نفر از دانشجویان دندانپزشکی تبریز که مقطع علوم پایه را پشت سرگذاشته بودند بطور داوطلب انتخاب و پس از اینکه پلاک ایندکس آنها به کمتر از 20% رسید، بصورت تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. این افراد برای یک دوره سه ماهه تحت مراقبت قرار گرفتند و در هر جلسه ملاقات، ایندکس پلاک (Plaque index)، ایندکس لثه (Gingival index) و نیز ایندکس بهداشت دهان (oral - hygiene index) از آنها اخذ و ثبت گردید. علاوه بر این، موقعیت مارجین لثه بررسی شده و تغییرات احتمالی آن ثبت گردید. همچنین، مقبولیت هر روش ازگروه مربوطه مورد پرسش قرار می گرفت. اطلاعات در فرم های مخصوصی که برای این مطالعه تهیه شده بود وارد و در روزهای صفر، 7، 14، 21، 28 و برای بررسی تحلیل لثه در انتهای ماه سوم با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان دهنده کارایی هر سه روش در کنترل پلاک باکتریال بود هر چند روش، Roll و Modified Bass اندکی نسبت به روش Scrub مؤثرتر بودند ولی اختلاف بین گروه ها معنی دار نبود. در 25 درصد افرادی که با روش Scrub مسواک زدند، تحلیل مختصر لثه در باکال ناحیه خلفی ماگزیلا مشاهده شد که از نظر آماری معنی دار نبود. 25 درصد افرادی که با روش Scrub مسواک زدند، این روش را ناکار آمد، خشن و موجب آسیب لثه تشخیص دادند. در روش Modified Bass نیز 5/12 درصد این روش را مشکل توصیف کردند. تمامی افرادی که از روش Roll استفاده کردند رضایت کامل از این روش را بیان نمودند.
بحث: با توجه به عدم اختلاف معنی دار بین سه روش مورد مطالعه، به نظر می رسد مسئله مهم در پلاک کنترل، انگیزه بیمار و نحوه اجرای هرکدام از روش های آموزش داده شده می باشد.

از آن جا که در درمان پالپ اکسپوز شده دندان های شیری در مواردی چون پوسیدگی، صدمه و شکستگی و آسیب های حین تراش حفره، استفاده از موادی چون فرموکرزول مرسوم است و امروزه علی رغم موفقیت های کلینیکی و رادیوگرافی و نتایج بالینی خوب، عوارض و نگرانی هایی نیز ازکاربرد آن چون پخش سیستمیک، سمیت سلولی، حساسیت زایی، جهش زایی، سرطان زایی، سمی بودن برای جنین و تراتوژن بودن آن وجود دارد، جامعه دندان پزشکی به دنبال موادی است که بتواند به عنوان جایگزین فرموکرزول معرفی کند. سواب 1 (shahed university anti bleeding 1: SUAB1) ترکیبی گیاهی است که در گروه فارماکولوژی دانشگاه شاهد با الهام از طب سنتی ایرانی _ اسلامی ساخته شده و دارای آثار ضد خونریزی و قابض کنندگی عروق است. در این مطالعه، سمیت سلولی این دارو در مقایسه با فرموکرزول بر روی سلول هال رده فیبروبلاستی L929 بررسی شده است.
سلول های رده فیبروبلاستی L929 از بانک سلولی انستیتو پاستور ایران تهیه گردید و پس از چندین بار کشت و پاساژ در فلاسک های کشت سلولی تکثیر یافت و سپس در پلیت 96 خانه به تعداد10*2 در هر چاهک کشت داده شد. از روش کریستال ویوله جهت بررسی سایتوتوکسیسیته استفاده گردید.
یافته های این مطالعه نشان داد که پس از 5 و 24 ساعت از مجاورت سلول ها با سواب 1 تنها غلظت 2/1 اثر معناداری بر کاهش رشد سلول ها بر جای گذاشت. پس از 48 ساعت مجاورت سلول ها با سواب 1 غلظت های یک دوم و یک پنجم آن کاهش رشد سلول ها را به صورت معنادار نشان دادند، در صورتی که فرموکرزول در تمام غلظت های استفاده شده در همان ساعات اولیه باعث از بین رفتن تمام سلول ها گردید.
با توجه به نتایج به دست آمده در این مطالعه می توان گفت سمیت سلولی سواب 1 به مراتب کم تر از فرموکرزول است و پیشنهاد می گردد مطالعات بیش تر بر روی سایر رده های سلولی و سایر آثار این ماده جهت هر گونه استفاده دارویی از آن صورت پذیرد.

یکی از معضلات علم ایمپلنتولوژی دندانی، پایین آمدن کف سینوس ماگزیلا است. حجیم شدن سینوس ماگزیلا از کاشت ایمپلنت دندانی در ناحیه خلفی ماگزیلا جلوگیری می کند. برای بالا بردن کف سینوس و فراهم آوردن ارتفاع مناسب به منظور کاشت ایمپلنت از منابع مختلف استخوانی استفاده می گردد که خود یک ترومای اضافی به بار آورده، در بعضی مواقع حجم کافی استخوان را به دست نمی دهد.
دوازده خرگوش از نژاد نیوزیلند سفید مورد بررسی قرار گرفتند: جراحی در دو گروه 1 و 2 که در هر گروه 6 خرگوش قرار داشت انجام گردید. در گروه 1 مقایسه پودر استخوان مصنوعی بیوگلاس با کنترل و در گروه 2 مقایسه پودر استخوان مصنوعی بیوگلاس محافظت شده با ممبران کلاژن با کنترل انجام گردید.
در گروه کنترل، ترمیم استخوان سینوس ماگزیلا مشاهده نگردید. در گروه درمان 1 و 2 به طور واضح مشهود است که گرچه این ماده استخوان مصنوعی به عنوان یک ماده قابل جذب طبقه بندی شده، اما پس از چهار ماه در خرگوش این ماده به طور کامل جذب نشده است. زمانی که فقط از بیوگلاس استفاده شد (گروه 1) متوسط تماس ایمپلنت مجازی در ناحیه پیوند 258/33 درصد است و زمانی که از بیوگلاس و ممبران (گروه 2) استفاده گردید متوسط آن 775/32 درصد بود که در هر دو گروه، درمان اختلاف بین روش درمان و کنترل معنادار بود اما اختلاف معناداری بین دو گروه درمان (1 و 2) مشاهده نگردید.
سینوس خرگوش گرچه کوچک است، اما یک نمونه مطالعاتی مناسب و ارزان است. بیوگلاس به آرامی جذب می شود و با به وجود آوردن ترک هایی بر روی آن، عروق و سپس استخوان در آن تشکیل می گردد، اما باقیمانده پودر در تمام موارد و به میزان زیاد مشاهده می گردد.
استفاده از ممبران قابل جذب در بالا بردن کیفیت ترمیم استخوان نقش بسزایی ندارد و فقط کیفیت دیواره استخوانی قدامی - لاترال مطلوبتر ترمیم می یابد.

یکی از مهم ترین فازهای درمان اندودنتیک،پاکسازی و شکل دهی مناسب کانال ریشه است. تاکنون هیچ وسیله ای که بتواند کانال را به طور کامل آماده سازی کند شناخته نشده است. خطاهای ایجاد شده در این مرحله پیش آگهی درمان را تضعیف می کنند و لذا ارائه راهی برای کاهش این خطاها نیز لازم است. هدف از این مطالعه، مقایسه میزان جابه جایی، باز شدن کانال های فرعی، برداشت عاجی و شکستگی فایل ایجاد شده توسط این دو سیستم فایل در 3/1 اپیکالی ریشه است. در این تحقیق تجربی از 50 دندان مولر کشیده شده مندیبل و ماگزیلای انسان استفاده شد. سپس تاج تمام دندان ها قطع شد و تنها دندان های بدون پوسیدگی ریشه، بدون تحلیلی داخلی ریشه، بدون پرکردگی قبلی کانال و به طول 15 – 13 میلی متر و زاویه 15-30 درجه انتخاب شدند. 50 دندان انتخاب شده به دو گروه B، A تقسیم شدند. گروه A توسط فایل چرخشی ریس (Race) و گروه B توسط فایل غیرچرخشی FKG و آنگل Bien Air با روش Step Back آماده سازی شد. سپس تصاویر رادیوگرافی قبل و بعد از آماده سازی کانال توسط نرم افزار فتوشاپ 7 بر روی هم انداخته شد تا کانال ها از لحاظ میزان جابه جایی کانال با هم مقایسه شوند. برای آنالیز داده ها از آزمون غیرپارامتری یومن ویتنی (u-mann whitney) استفاده گردید.
نتایج به دست آمده از طریق آزمون غیرپارامتری یومن ویتنی حاکی از این بود که میزان جابه جایی به طرف خارج کانال در فایل FKG به طور معنادار از فایل Race بیش تر بود (018/0 = p). در فایل FKG کانال های فرعی بهتر باز شده بودند که این نیز تفاوت آماری معناداری با فایل ریس داشت (0=p). همچنین فایل FKG در برداشتن تکه ای عاج تفاوت معناداری با فایل ریس نشان داد (001/0=p) ولی از نظر شکستن وسایل، تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده نشد.
طبق نتایج حاصل از این تحقیق، فایل ریس نسبت به فایل FKG در حفظ مرکزیت کانال برتر است، ولی فایل های FKG بهتر می توانند کانال های فرعی را باز کنند. ضمنا از نظر شکستگی وسایل و انحراف به سمت داخل، تفاوت معناداری بین دو گروه دیده نشد.